PRZEPISY Jakie masz prawa na porodówce w 2019 r. NOWE standardy opieki okołoporodowej

Nowe standardy opieki okołoporodowej 2019 znajdziemy w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, z dnia 16 sierpnia 2018 roku (Dz. U. z dnia 11 września 2018, poz. 1756). Wchodzące w życie przepisy, znacznie zmieniają prawa kobiet na porodówkach.

W porównaniu do obowiązujących wcześniej standardów, zmiany w opiece okołoporodowej od początku roku 2019 są znaczące. Przede wszystkim duży nacisk położono na komfort rodzącej i poszanowanie jej praw. Podkreślono także istotną rolę karmienia piersią i położono nacisk na pomoc mamie w uzyskaniu naturalnej laktacji. Większe uprawnienia uzyskały także położne. Dzięki tym przepisom porodówki mają się stać bardziej przyjazne dla przyszłych mam i nowonarodzonych dzieci.

Przeanalizowaliśmy rozporządzenie i wybraliśmy najbardziej istotne przepisy, które dotyczą rodzącej i przysługujących jej praw przed i podczas porodu.

Nowe standardy opieki okołoporodowej 2019 – główne zmiany w przepisach 

Rozporządzenie doprecyzowuje kilka istotnych spraw formalnych, dzięki czemu zarówno przyszłe mamy jak i na przykład położne, zyskują więcej możliwości. Najważniejsze, co się zmienia w 2019:

• ciężarna ma możliwość wyboru miejsca porodu i zapoznania się z nim jeszcze przed porodem.  Wcześniej będzie też można wypełnić tam dokumentację medyczną i na przykład obyć konsultację anestezjologiczną (w miarę możliwości organizacyjnych podmiotu leczniczego).

• standard podnosi rangę zawodu położnej, wskazując właściwe jej miejsce w opiece nad fizjologicznie przebiegającą ciążą, porodem, połogiem i opieką nad zdrowym noworodkiem (opieka w sali porodowej/oddziale porodowym powinna być realizowana wyłącznie przez położną);

• wyznaczono ramowy program edukacji przedporodowej co ujednolici treści przekazywane kobietom w ciąży i wskazanym przez nią osobom bliskim, zapewni właściwą jakość edukacji, lepsze przygotowanie do porodu, a także zmniejszy lęk przed porodem i opieką nad dzieckiem. Położna kieruje ciężarną w okresie pomiędzy ukończonym 21. a 26. tygodniem ciąży w celu objęcia edukacją przedporodową oraz opieką sprawowaną nad nią i dzieckiem w miejscu, w którym będą  przebywali po porodzie.

•  jeżeli nie występują niepokojące objawy zagrażające zdrowiu i życiu matki i dziecka, rozporządzenie nie wskazuje na konieczność wcześniejszej hospitalizacji, jeszcze przed 42 tygodniem ciąży.

• dokument doprecyzowuje przepisy dotyczące możliwości wyboru położnej (opieka, poród) jeszcze przed porodem (w 21-26 tygodniu).

Jakie masz prawa na porodówce 2019? Przepisy w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej

W Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej od 2019 roku realizacja praw pacjenta w zakresie opieki okołoporodowej polega w szczególności na:

1) respektowaniu prawa do świadomego udziału w podejmowaniu decyzji związanych z ciążą, porodem, połogiem oraz opieką nad noworodkiem, obejmujących zakres podejmowanych działań i stosowanych procedur medycznych;

2) prawie wyboru miejsca porodu w warunkach szpitalnych lub pozaszpitalnych;

3) możliwości wyboru osoby sprawującej opiekę spośród osób uprawnionych do jej sprawowania, z uwzględnieniem możliwości organizacyjnych podmiotu wykonującego działalność leczniczą (punkt I.8.13).

W dokumencie podkreślono także dużą rolę planu porodu, który powinien być respektowany na sali porodowej (punkt V Rozporządzenia).

• ustalasz go z położną

•  jest w Twojej (zewnętrznej) medycznej dokumentacji porodowej

• możesz wsześniej obejrzeć miejsce porodu

1. Podczas opieki przedporodowej osoba sprawująca opiekę oraz ciężarna ustalają plan opieki przedporodowej i plan porodu. Plan opieki  przedporodowej obejmuje wszystkie procedury medyczne związane z opieką przedporodową wraz z określeniem czasu ich wykonania. W planie opieki przedporodowej uwzględnia się możliwość zakwalifikowania ciężarnej do aktualnie obowiązujących programów zdrowotnych(...). Plan porodu obejmuje wszystkie elementy postępowania medycznego podczas porodu i określenie miejsca porodu.

2. Plan opieki przedporodowej i plan porodu są modyfikowane odpowiednio do sytuacji zdrowotnej ciężarnej i zmieniających się jej potrzeb i oczekiwań w trakcie opieki.

3. Plan opieki przedporodowej i plan porodu jest dołączany do indywidualnej zewnętrznej dokumentacji medycznej ciężarnej.

4. Ciężarnej należy umożliwić wybór miejsca porodu (warunki szpitalne albo pozaszpitalne) oraz przekazać wyczerpującą informację dotyczącą wybranego miejsca porodu obejmującą wskazania i przeciwwskazania.

5. W miarę możliwości organizacyjnych podmiotu wykonującego działalność leczniczą należy umożliwić ciężarnej wcześniejsze zapoznanie z miejscem porodu, zorganizować możliwość wypełnienia dokumentacji medycznej, konsultację anestezjologiczną na wypadek zastosowania u niej analgezji regionalnej porodu.

Poród 2019: nowe standardy podczas porodu – przepisy, prawa i wytyczne

W kilku miejscach Rozporządzenia podkreślono na konieczność traktowania rodzącej z szacunkiem i pełnym poszanowaniem jej prawa do decyzji. Postępowanie w trakcie porodu pod kątem prawnym szczegółowo definiuje punkt V Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej.

• masz prawo być traktowana z szacunkiem

• być informowana o procedurach i przebiegu porodu

• masz prawo do obecności osoby bliskiej

1. Rodzącą traktuje się z szacunkiem oraz umożliwia się jej udział w podejmowaniu decyzji związanych z porodem. Osoby sprawujące opiekę potrafią nawiązać dobry kontakt z rodzącą i mieć świadomość, jak ważne są postawa, słowa kierowane do rodzącej oraz ton głosu podczas rozmowy. Należy zapytać rodzącą o jej potrzeby i oczekiwania, a pozyskane informacje wykorzystać do wspierania i kierowania rodzącą podczas porodu.

2. W celu nawiązania dobrego kontaktu z rodzącą osoby sprawujące opiekę oraz inne osoby uczestniczące bezpośrednio w udzielaniu świadczeń zdrowotnych w szczególności:

1) witają rodzącą osobiście, przedstawiają się i wyjaśniają swoją rolę w opiece nad nią;

2) prezentują spokojną i wzbudzającą zaufanie postawę;

3) szanują prywatność rodzącej i jej poczucie intymności;

4) zapoznają się z planem porodu, omawiają go z rodzącą i w miarę  możliwości stosują jego postanowienia;

5) omawiają z rodzącą dostępne sposoby łagodzenia bólu;

6) każdorazowo uzyskują zgodę rodzącej lub jej przedstawiciela ustawowego na wykonanie zabiegów i badań;

7) udzielają informacji na temat sposobów wzywania pomocy;

8) w sytuacji konieczności przekazania opieki nad rodzącą informują ją o tym fakcie.

3. Podczas porodu należy udzielać wsparcia medycznego w następujący sposób:

1) zapewnić ciągłość opieki;

2) dostosować, z uwzględnieniem możliwości organizacyjnych podmiotu wykonującego działalność leczniczą, opiekę nad rodzącą do jej indywidualnych potrzeb i aktualnej sytuacji zdrowotnej;

3) umożliwić rodzącej korzystanie ze wsparcia osoby bliskiej;

4) zachęcać rodzącą do aktywności fizycznej i pomagać jej w

znajdowaniu optymalnych dla niej pozycji podczas całego porodu;

5) zapewnić rodzącej możliwość spożywania przejrzystych płynów, także podczas aktywnej fazy porodu.

4. Decyzję o możliwości spożywania posiłków przez rodzącą podejmuje osoba sprawująca opiekę nad rodzącą.

Natomiast punkt VII Rozporządzenia odnosi się do łagodzenia bólu porodowego i podkreśla prawo rodzącej do zastosowania środków łagodzących go (farmakologiczne, ale także innych np. akupuntura czy akupresura).

• masz prawo łagodzić ból

• masz do dyspozycji środki farmakologiczne oraz niefarmakologiczne dostępne w placówce

1. Rodząca ma prawo do łagodzenia bólu porodowego

2. Rodzącej przyjmowanej do podmiotu wykonującego działalność leczniczą w celu porodu przekazuje się, w sposób dla niej zrozumiały, informację o przebiegu porodu, metodach łagodzenia bólu porodowego i ich dostępności w tym podmiocie.

3. Osoby sprawujące opiekę nad rodzącą uzgadniają z nią sposób postępowania mającego na celu łagodzenie bólu porodowego, z uwzględnieniem stanu klinicznego oraz gradacji metod dostępnych i stosowanych w podmiocie wykonującym działalność leczniczą, oraz zapewniają rodzącej wsparcie w ich zastosowaniu, uwzględniając jej zdanie w tym zakresie.

7. Łagodzenie bólu porodowego obejmuje metody niefarmakologiczne i farmakologiczne.

8. Metody niefarmakologiczne łagodzenia bólu porodowego obejmują:

1) utrzymanie aktywności fizycznej rodzącej i przyjmowanie pozycji zmniejszających odczucia bólowe, w szczególności: spacer, kołysanie się, przyjmowanie pozycji kucznej lub pozycji wertykalnych z wykorzystaniem sprzętów pomocniczych, w szczególności takich jak: gumowa piłka, worek sako, drabinki, materac, sznury porodowe, krzesło porodowe;

2) techniki oddechowe i ćwiczenia relaksacyjne;

3) metody fizjoterapeutyczne, w tym: masaż relaksacyjny, ciepłe lub zimne okłady w okolicach odczuwania bólu, przezskórną stymulację nerwów (Transcuteneous Electrical Nerve Stimulation – TENS);

4) immersję wodną;

5) akupunkturę;

6) akupresurę.

"Skóra do skóry": punkt XIII, podpunkt 8, dokumentu podkreśla wagę kontaktu matki z dzieckiem tuż po narodzinach.

• bezpośrednio po porodzie masz prawo do nieprzerwanego kontaktu z dzieckiem
  

Bezpośrednio po urodzeniu należy umożliwić dziecku nieprzerwany kontakt z matką „skóra do skóry”, trwający dwie godziny po porodzie. W tym czasie należy zachęcać matkę do rozpoznania momentu, kiedy dziecko jest gotowe do ssania piersi, a także obserwować matkę i dziecko, kontrolując cechy dobrego przystawienia i pozycji przy piersi, a w razie potrzeby zaoferować pomoc. Kontakt ten może być przerwany wyłącznie w sytuacji wystąpienia zagrożenia życia lub zdrowia matki lub noworodka, odnotowanego w dokumentacji medycznej.

W tej samej części (XIII) punkt 2, reguluje także konieczność wykonywania badań i zabiegów u noworodka w obecności i za zgodą rodziców.

• zdrowe dziecko przebywa na sali z matką

• badania i zabiegi odbywają się w obecności rodziców

• procedury, zabiegi pielegnacyjne wykonywane są za zgodą rodziców

1. Zdrowy noworodek przebywa na oddziale w systemie „matka z dzieckiem”.
2. W okresie pierwszych dwunastu godzin życia noworodka lekarz oddziału neonatologicznego w obecności matki lub ojca przeprowadza badanie kliniczne noworodka.

4. Wszystkie zabiegi pielęgnacyjne i obowiązkowe standardowe procedury wykonywane są po przekazaniu informacji i uzyskaniu zgody w obecności matki w sali „matka z dzieckiem”, o ile stan zdrowia matki na to pozwala.

Dużo miejsca poświęcono w dokumencie karmieniu piersią. Punkt XIII podpunkt 3 rozporządzenia reguluje zapewnienie warunków prawidłowej laktacji i odżywiania noworodka.

• masz prawo do informacji o metodach karmienia

• masz prawo do instruktażu jak karmić - pozycje, przystawianie, czas

• masz prawo do kontroli i pomocy w trakcie rozwijania laktacji

• mleko modyfikowane podane jest za Twoją zgodą

• masz prawo do sprzętu do pozyskiwania mleka

1) dostarczenie matce przez położną sprawującą opiekę nad matką i dzieckiem informacji spójnych i zgodnych z aktualną wiedzą na temat laktacji w zakresie korzyści i metod karmienia piersią lub mlekiem kobiecym;

2) przeprowadzenie instruktażu matki w zakresie prawidłowej pozycji i sposobu przystawienia dziecka do piersi uwzględniającego informację, że we wczesnym okresie karmienia piersią należy podejmować próby przystawienia noworodka do piersi do kilkunastu razy na dobę na  przynajmniej 15 minut do każdej piersi, a jeżeli noworodek nie budzi się, należy go budzić do karmienia po 3–4 godzinach, licząc od początku ostatniego karmienia, z wyjątkiem pierwszych dwunastu godzin życia dziecka, kiedy z powodu obniżonej aktywności dziecka wybudzanie nie jest wymagane co trzy godziny;

3) zachęcanie matki do przystawiania noworodka do piersi po zaobserwowaniu wczesnych oznak głodu (czuwanie i zwiększona aktywność, poruszanie ustami, odruch szukania);

4) dokonywanie, w pierwszych dniach po urodzeniu, bieżących obserwacji cech dobrego przystawienia i pozycji przy piersi oraz objawów skutecznego i nieskutecznego karmienia (w szczególności liczba karmień, stolców i mikcji na dobę, czas trwania i rytm odgłosu połykania podczas karmienia, przyrost masy tzw. wskaźniki skutecznego karmienia), których wyniki są odnotowywane w dokumentacji medycznej; w przypadku stwierdzenia nieskutecznego karmienia piersią należy zdiagnozować problem na podstawie oceny umiejętności ssania i wdrożyć postępowanie zgodnie z aktualną wiedzą na temat laktacji w celu umożliwienia skutecznego nakarmienia noworodka mlekiem matki z piersi, a jeżeli nie jest to możliwe – odciągniętym mlekiem matki. Należy przy tym uwzględnić prawidłowy dobór metody dokarmiania, który zgodnie z aktualną wiedzą nie zwiększy ryzyka pojawienia się problemów ze ssaniem piersi i laktacją. Diagnozę i przeprowadzone postępowanie należy odnotować w dokumentacji medycznej;

5) podawanie sztucznego mleka początkowego wyłącznie na zlecenie lekarza lub zgodnie z decyzją matki, po wcześniejszym udzieleniu jej informacji o takim żywieniu;

6) przeprowadzenie instruktażu ręcznego pozyskiwania pokarmu, a w szczególności siary dla noworodka;

7) niestosowanie, w okresie stabilizowania się laktacji, smoczków w celu uspokajania noworodka;

8) zapewnienie każdej potrzebującej matce sprzętu do skutecznego pozyskiwania mleka kobiecego;

9) noworodkowi przedwcześnie urodzonemu, w tym o znacznej niedojrzałości, który nie może być karmiony mlekiem biologicznej matki, zaleca się podawanie mleka z banku mleka kobiecego zgodnie z aktualnymi zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia. Równolegle rekomenduje się prowadzenie działań na rzecz stymulacji laktacji u matki dziecka.

Pełną treść dokumentu znajdziesz tutaj: Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej